۱۱) مادر معتقد باشد که عدم توجه به موقع به نشانه های خطر عوارض خطرناکی دارد(نگرشی)

 

۱۲) مادر نشانه های خطر عفونت های تنفسی در کودک را بر اساس آموزش های ارائه شده تشخیص دهد(رفتاری)

 

۱۳) مادر نشانه های خطر اسهال در کودک را ‌بر اساس آموزش های ارائه شده تشخیص دهد(رفتاری)

استراتژی ها/ فعالیت ها:

 

۱) ارائه برنامه آموزشی به صورت سخنرانی، پرسش و پاسخ، نوشتاری، ارئه تصاویر آموزشی، ارائه آمارهای مرتبط

 

۲) پرسش وپاسخ، بازخورد گرفتن

 

۳) توزیع پمفلت آموزشی بین مادران

منابع:

 

۱) فضای آموزشی: کلاس آموزشی مراکز بهداشتی درمانی

 

۲) مواد و وسایل کمک آموزشی: پمفلت، کتابچه آموزشی، ، وایت بورد و ماژیک، وسایل مربوط به نمایش تصاویر آموزشی

 

۳) نیروی انسانی: پژوهشگر

شیوه تدریس:

 

۱) سخنرانی، پرسش و پاسخ

 

۲) نوشتاری

 

۳)ارائه تصاویر آموزشی و ارائه آمارها ی مرتبط

شیوه ارزیابی:

 

تکمیل پرسشنامه‌ها، پرسش و پاسخ، بازخورد گرفتن

زمان ارزیابی:

 

قبل از مداخله و ۳ ماه بعد از شروع مداخله، ابتدا و انتهای جلسه آموزشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول شماره ۷: طرح درس جلسه دوم سازه‌های مورد استفاده: منافع و موانع درک شده هدف کلی:

 

۱) آشنایی مادران با منافع توجه به موقع به نشانه های خطر

 

۲) آشنایی مادران با موانع توجه به موقع به نشانه های خطر

اهداف جزئی:

 

۱) افزایش آگاهی مادران در خصوص منافعی که در صورت توجه به موقع به نشانه های خطر کسب می‌کنند

 

۲) افزایش آگاهی مادران در خصوص منافعی که در صورت توجه به موقع به عفونت های تنفسی کسب می‌کنند

 

۳) افزایش آگاهی مادران در خصوص منافعی که در صورت توجه به موقع به اسهال در کودک کسب می‌کنند

 

۴) افزایش آگاهی مادران در خصوص موانع توجه به موقع به نشانه های خطر

اهداف رفتاری:

 

۱) مادر بتواند سه مورد از منافع توجه به موقع به نشانه های خطر را بیان کند(شناختی)

 

۲) مادر بتواند منافع مراقبت از کودک مبتلا به عفونت های تنفسی را بیان کند(شناختی)

 

۳) مادر بتواند منافع مراقبت از کودک مبتلا به اسهال را بیان کند(شناختی)

 

۴) مادر معتقد باشد که توجه به موقع به نشانه های خطر می‌تواند از مرگ کودک پیشگیری کند(نگرشی)

 

۵) مادر معتقد باشد که توجه به موقع به نشانه های خطر مانع از صرف هزینه های درمانی بیشترمی شود(نگرشی)

 

۶) مادر معتقد باشد که توجه به موقع به نشانه های خطر آرامش و سلامت خانواده و جامعه را به همراه دارد(نگرشی)

 

۷) مادر معتقد باشد که یادگیری تشخیص و مراقبت نشانه های خطر نیاز به صرف وقت زیاد و مهارت خاص ندارد(نگرشی)

 

۸) مادر معتقد باشد که شاغل بودن وکمبود وقت مادر مانعی برای توجه او به کودک نمی باشد(نگرشی)

 

۹) مادر به نشانه های خطر در کودک به موقع توجه کند(رفتاری)

 

۱۰) مادر در کلاس های آموزشی نشانه های خطر شرکت کند(رفتاری)

 

۱۱) مادر با وجود هزینه های درمان بالا کودک دارای نشانه خطر را به پزشک برساند(رفتاری)

استراتژی ها/ فعالیت ها:

 

۱) ارائه برنامه آموزشی به صورت سخنرانی، نوشتاری، بحث گروهی

 

۲) پرسش وپاسخ، بازخورد گرفتن

 

۳) توزیع دما سنج جیوه ای بین مادران به صورت رایگان

منابع:

 

۱) فضای آموزشی: کلاس آموزشی مراکز بهداشتی درمانی

 

۲) مواد و وسایل کمک آموزشی: کتابچه آموزشی، ، وایت بورد و ماژیک

 

۳) نیروی انسانی: پژوهشگر

منابع:

 

۱) فضای آموزشی: کلاس آموزشی مراکز بهداشتی درمانی

 

۲) مواد و وسایل کمک آموزشی: کتابچه آموزشی، ، وایت بورد و ماژیک

 

۳) نیروی انسانی: پژوهشگر

شیوه تدریس:

 

۱) سخنرانی، پرسش و پاسخ

 

۲) نوشتاری

 

۳) بحث گروهی

 

۴) استفاده از مشوق ها

شیوه ارزیابی:

 

تکمیل پرسشنامه‌ها، پرسش و پاسخ، بازخورد گرفتن

زمان ارزیابی:

 

قبل از مداخله و ۳ ماه بعد از شروع مداخله، ابتدا و انتهای جلسه آموزشی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول شماره۸: طرح درس جلسه سوم سازه مورد استفاده: راهنماهای عمل هدف کلی:

 

۱) آشنایی مادران با شیوه های مختلف کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر در کودک

 

۲) آشنایی مادران با نیروهای درونی که باعث توجه آن ها به نشانه های خطر در کودک می‌شوند

اهداف جزئی:

 

۱) افزایش آگاهی مادران ‌در مورد نحوه کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر ازطریق پزشک و پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی

 

۲) افزایش آگاهی مادران ‌در مورد نحوه کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر از طریق کتب، نشریات و غیره

 

۳) افزایش آگاهی مادران ‌در مورد نحوه کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر ازطریق رسانه ها

 

۴) افزایش آگاهی مادران ‌در مورد نیروهای درونی که باعث توجه آن ها به نشانه های خطر در کودک می‌شوند

اهداف رفتاری:

 

۱) مادر بتواند چهار مورد از شیوه های کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر را بیان کند(شناختی)

 

۲) مادر بتواند بر اساس آموزش های ارائه شده دو مورد از کتب و برنامه های رسانه ای را بیان کند(شناختی)

 

۳) مادربتواند دو مورد از نیروهای درونی که باعث توجه وی به نشانه های خطر در کودک می‌شوند را بیان کند(شناختی)

 

۴) مادر معتقد باشد که می‌تواند اطلاعات لازم در خصوص نشانه های خطر در کودک را از شیوه های مختلف کسب کند(نگرشی)

 

۵) مادر به نیروهای درونی که باعث توجه وی به نشانه های خطر در کودک می‌شوند باور داشته باشد(نگرشی)

 

۶) مادر برای کسب اطلاعات ‌در مورد نشانه های خطر در کودک از پزشک و پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی کمک بگیرد(رفتاری)

 

۷) مادر برای کسب اطلاعات ‌در مورد نشانه های خطر در کودک از کتب مرتبط و غیره استفاده کند(رفتاری)

 

۸) مادر برای کسب اطلاعات ‌در مورد نشانه های خطر در کودک از رسانه هایی مثل رادیو و تلویزیون استفاده کند(رفتاری)

 

۹)مادر برای کسب اطلاعات ‌در مورد نشانه های خطر در کودک ازاطرافیانی که اطلاعات درست دارند کمک بگیرد(رفتاری)

اهداف رفتاری:

 

۱) مادر بتواند چهار مورد از شیوه های کسب اطلاعات در خصوص نشانه های خطر را بیان کند(شناختی)

 

۲) مادر بتواند بر اساس آموزش های ارائه شده دو مورد از کتب و برنامه های رسانه ای را بیان کند(شناختی)

 

۳) مادربتواند دو مورد از نیروهای درونی که باعث توجه وی به نشانه های خطر در کودک می‌شوند را بیان کند(شناختی)

 

۴) مادر معتقد باشد که می‌تواند اطلاعات لازم در خصوص نشانه های خطر در کودک را از شیوه های مختلف کسب کند(نگرشی)

 

آبیدین (۱۹۹۲)استرس والد گری را ،حاصل اثر تعاملی کنش وری خصوصیات اصلی و آشکار والدین (مانند افسردگی ،احساس صلاحیت ،سلامت ،روابط توام با دلبستگی با کودک ،،روابط با همسر،محدودیت ناشی از نقش پذیرندگی یا مادری کردن )با خصوصیات کودک (مانند سازش پذیری،پذیرندگی ،فزون طلبی ،خلق ،فزون کنشی و تقویت گری ) می‌داند .او همچنین معتقد است که ویژگی های والد و کودک ،همراه با متغیر های موقعیتی بیرونی و عوامل تنیدگی زای زندگی (مانند طلاق ،مشکلات شغلی و….)دلیل افزایش احتمالی نارسا کنش وری و استرس والد گری است .

 

۲-۲-۲نظریه های استرس والدگری:

 

اگرچه علت و مسبب استرس والدگری در مفاهیم گوناگونی بیان شده است(آبیدین ،۱۹۹۲؛بلسکی^[۶۳] ،۱۹۸۴؛تسرنیک و همکاران ،۲۰۰۲).اما دو مکتب برجسته در ارزیابی و بررسی این علت و تاثیر ها وجود دارند،این دو مکتب شامل محتویاتی است که به خاطر آن به آن ها نظریه های روابط- کودک – والدین ^[۶۴] و نظریه ی مشاجرات روزمره^[۶۵] می‌گویند ،این دو نظریه ،دو نظریه ی مقابل هم و رقیب هم نیستند اما در عوض چشم اندازی تناوبی و کامل کننده ‌در مورد استرس والدگری ،علل و عواقب آن ارائه می‌دهند(دیتر –دیکارد ،۲۰۰۸).

 

۲-۲-۲-۱ نظریه ی استرس والدین –کودک – روابط کودک و والدین :

 

مهمترین نظریه استرس والدگری که توسط محققان مورد امتحان قرار گرفته است ، سه قسمت جداگانه را در ایجاد این استرس فرض می‌گیرد. P:حیطه و حوزه والدینی،آن جنبه هایی از استرس والدگری که از والدین بر می خیزد،C:حیطه یا حوزه کودک،آن جنبه از استرس والدگری که از رفتارکودک برمی خیزد،R:حیطه و حوزه روابط والد – کودک ،آن جنبه هایی از استرس والدگری که از روابط کودک-والدین برمی خیزد.طبق این نظریه در خانواده هایی که استرس والدینی بالایی دارند و در رشد کودک و رفتار والدین مشکل وجود دارد ، بالا بودن استرس حوزه ی روابط کودک-والدینی بیشتردیده می شود(آبیدین ،۱۹۹۲،۱۹۹۵).

 

استرس حوزه ی والدینی ارتباط قوی با مسائل و مشکلات حوزه ی عملکردی خود والدین دارد(مثل افسردگی ،نگرانی وموارد دیگر)استرس حوزه ی کودک ارتباط قوی و مهم با نگرش ‌در مورد کودک دارد(از قبیل مشکلات رفتاری وموارد دیگر)و بدکاری حوزه ی روابط والدینی –کودک ارتباط قوی با میزان درجه ی مسئولیت در روابط کودک- والدینی دارد(بندل ،استون ،فیلد و گولدستون^[۶۶] ۱۹۸۹؛آیبرگ ،بوگس و رادریگوس^[۶۷] ،۱۹۹۳).

 

این سه حوزه ی استرس والدگری به نوبه ی خود اکثر جنبه‌های کیفی و مؤثر رفتار والدینی را تحت تاثیر قرار داده و موجب بدتر و خراب تر شدن آن ها می‌شوند. که می‌تواند موجب کاهش در مهرو محبت والدینی ،افزایش روش های خشونت بار انضباطی و ابراز خصومت نسبت به کودک ، ثبات کم در رفتار والدین ،یا انزوای کامل از نقش والدینی شود . که این افت در کیفیت فرزند پروری در بیشتر نمونه ها به عنوان سوءاستفاده و آزارگری با کودک تعریف می‌شوند. که در نهایت م نجر به افزایش مشکلات رفتاری و عاطفی در کودک می شود که می توان از آن ها به خشونت ،نافرمانی،نگرانی و اندوه مزمن کودک نام برد.

 

نظریه کودک-والدین-روابط،از وجود یک الگوی تاثیرگذار دوسویه والدین بر کودک و کودک بر والدین صحبت می‌کند با این فرض که با افزایش مشکلات رفتاری و عاطفی کودک در طول زمان ،استرس والدگری هم محتملا زیادتر می شود در نتیجه مشکلات در حوزه ی سلامت کودک و والدین ترویج می‌یابد.

 

به همین منوال ،مشکلات خود والدین در حوزه ی بهداشت روان و عملکردی (افسردگی ،نگرانی ،سوء مصرف مواد)می‌تواند منجر به مشکلاتی در فرزند پروری و منجر به افزایش مشکلات رفتاری و عاطفی کودک شوند که به نوبه ی خود می‌تواند سطح استرس والدگری آن ها را افزایش دهد.اگرچه این مکانیسم استرس والدگری در طول زمان آشکار نمی شود و هر دو والدین و کودک را درگیر می‌سازد اما در اصل این واکنش های والدین به مسئولیت های والدینی است که فاکتور کلیدی در به جلو راندن این فرایند می‌باشد. لذا با توجه به نوع واکنش و نگرش والدین استرس والدگری می‌تواند افزایش یافته ، کیفیت فرزندپروری بدتر شده و در نهایت مسائل رفتاری و عاطفی کودک افزایش پیدا خواهد کرد.و با کاهش استرس والدگری ،فرزندپروری بهبود یافته و در نتیجه سلامت عاطفی و اجتماعی کودک بهتر خواهد شد(دیتر دیکارد ،۱۹۹۸؛۲۰۰۸).

 

۲-۲-۲-۲ نظریه ی تنش های روزمره :

 

اکثر تحقیقات در حوزه ی استرس والدگری متمرکز بر مطالعات بر روی خانواده هائی بودند که حوادث یا شرایط استرس زائی مثل بیماری کودک یا وضعیت بد اقتصادی را تجربه کردند(وبستر –استراتون^[۶۸] ،۱۹۹۰). به عنوان مثال با وجود اینکه مطالعات استرس والدگری (مقیاس استرس والدگری آبیدین۱۹۹۰) بر روی جامعه ی بزرگی مورد استفاده قرار گرفته است اما قابل توجه است که اکثر قریب مطالعات در رابطه با استرس والدگری بر روی مادرانی که مراجعات کلینیکی مثل افسردگی داشتند،انجام شده است.

 

امروزه یک بحث در تمایز اصلی بین استرس والدگری به عنوان یک اختلال یا استرس والدگری یک امر عادی و نرمال مطرح است .‌فاکتورهایی که بعضی از والدین را آنقدر متشنج می‌سازند که افسرده یا مضطرب می‌شوند ، همان فاکتور های هستند که در والدین دیگر تاثیری نگذاشته و آنان از هیچ اختلال عاطفی یا رفتاری رنج نمی برند. در واقع این فاکتور ها ،فاکتور های مشترکی هستند که در تنوع گوناگونی از بزرگسالانی که در جامعه گسترده زندگی می‌کنند به طور یکسان پیدا می‌شوند که بعضی والدین آنقدر تحت تاثیر آن ها قرار می گیرند که مبتلا به انواع اختلالات روانی شده و برخی دیگر نسبت به آن فاکتور ها مقاوم بوده و تاثیری بر آن ها نمی گذارد.

 

درک اینکه چگونه استرس والدگری در طول زمان گسترش پیدا می‌کند،چگونه والدین و رشد کودک را تحت تاثیر قرار می دهدو چگونه جسم و روان والدین را تحت تاثیر قرار می‌دهد مستلزم دقت نظر در استرس معمولی روزمره ای است که اکثر والدین هر روز و هر هفته با آن رو به رو هستند این وجه تمایز نظریه ی تنش روزمره از نظریه ی والد- کودک –روابط است(تسرنیک و گرینبرگ ،۱۹۹۰؛تسرنیک و همکاران ،۲۰۰۲).

 

این نظریه اظهار می کندکه والدین می بایست یاد بگیرند که چگونه با مولد های استرس زای هر روزه ی پرورش کودک خود کنار بیایند،سازگاری قسمتی از کار است .

 

۳-۴- حق معاینه پزشک

 

یکی از حقوق دیگر متهم این است که قبل از تحت‌نظر قرار گرفتن مورد معاینه قرار گیرد تا از ایجاد برخی محدودیت‌ها و مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود. اینکه برخورداری از این حق برای متهم تحت‌نظر در قوانین فعلی مورد اشاره قرار گرفته است یا خیر؟باید گفت در حال حاضر در قوانین لازم‌الاجرا هیچگونه تصریح روشنی در این باب به جهت ایجاد تکلیف برای ضابطین دادگستری و پلیس وجود ندارد و فقط می‌توان از اصول کلی قانون اساسی این حق را از سوی قانون‌گذار استخراج کرد، زیرا اصل ۲۹ قانون اساسی نیاز به خدمات بهداشتی و پزشکی به عنوان حق همگانی شمرده است و یکی از اقشار جامعه هم متهم تحت‌نظر است که باید این حق را برای وی ملحوظ داشت و تمام افراد ملت باید

 

از تأمین اجتماعی که خدمات پزشکی نیز از مصادیق آن است برخوردار باشد لازم به ذکر است حقِ بر معاینه توسط پزشک در حقوق ایران در صورت نیاز فرد و به صورت اختیاری است.

 

در جهت رفع موانع ارتباطی شخص تحت ‌نظر و حمایت بیشتر اشخاص بازداشت شده ، یکی از تضمین‌هایی که راه را برای سوء‌رفتارهای مأموران مسدود می‌کند، درخواست فرد برای معاینات پزشکی است.

 

همان‌ طور که قبلاً اشاره کردیم مقررات کشور ما در این خصوص ساکت است، لیکن در پاره‌ای دیگر از کشورها یا مقررات صریحی در باب نحوه تأمین درخواست ذی‌نفع وضع شده یا ‌بر اساس اصول کلی حمایت از مظنونان یا متهمان، مقامات پلیس یا مرجع قضایی به اجابت درخواست متهم مکلفند.

 

در هر حال آنچه در این زمینه مهم است نظارت بر شیوه های تحقیق و ممانعت از‌ به کار گرفتن ابزارهایی است که هرچند در میزان کارایی نسبی آن ها و دریافتن حقیقت واقعه نباید تردید کرد، لیکن از حقیقت دیگری که حیثیت ذاتی و کرامت انسانی نامیده می‌شود نیز نمی‌توان غافل شد. اردبیلی(۱۳۸۳،ص۲۲۲) اما با توجه به رویکرد قانونگذاری در قانون جدید آیین دادرسی کیفری به رعایت بیشتر حقوق متهم تحت‌نظر، این حق نیز مورد توجه و عنایت قرار گرفته است که یکی از نوآوری‌های قانون جدید نیز در زمینه حق معاینات پزشکی است که در آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸ به آن پرداخته نشده است و از تضمین‌هایی است که راه را برای سوء‌رفتارهای احتمالی مأموران مسدود می‌کند. این اقدام برای شخص تحت‌نظر یا یکی از بستگان وی در حالت عادی یک حق محسوب می‌شود که به درخواست خود می‌تواند مطالبه نماید.(گُزی^[۵۷]،۲۰۰۳،ص۱۱۲)

 

‌به این حق در ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ توجه شده است. در این خصوص ماده ۵۱ آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ مقرر می‌دارد: «بنا به درخواست شخص تحت‌نظر یا یکی از بستگان نزدیک وی، یکی از پزشکان به تعیین دادستان از شخص تحت‌نظر معاینه به‌عمل می‌آورد. گواهی پزشک در پرونده ثبت و ضبط می‌شود.» آوردن این ماده در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ نشان دهنده توجه مقنن به حفظ سلامت فرد تحت‌نظر و رعایت حقوق وی که به‌خوبی به آن اشاره شده است، آنچه از ماده مذکور مستفاد می‌شود این است که استفاده از حق معاینه پزشک اختیاری است و بنا به درخواست است و ضابطین یا دادستان تکلیفی مبنی بر معرفی فرد پزشک از همان بدو تحت‌نظر نداند و زمانی که بیماری و مشکلی برای فرد حادث شود مکلف به معرفی فرد به پزشک می‌باشند، که البته صحیح‌تر آن است که این امر به صورت اجباری انجام پذیرد. ‌بنابرین‏ الزام معاینه متهم توسط پزشک معتمد(ترجیحاً پزشک قانونی) در فاصله حداکثر یک‌ ساعت پس از بازداشت و تحت ‌نظر قرار گرفتن وی به تقاضای متهم ، وکیل یا اعضای خانواده اش با تنظیم صورتجلسه به ‌عمل خواهد آمد و اصل صورتجلسه ضمیمه پرونده و

 

تصویر آن، در صورت درخواست متقاضی، به وی تسلیم می‌شود البته حق مذکور در این ماده باید کتبی و قبل از شروع بازجویی به متهم تفهیم شود. این امر هم انعکاس وضعیت ظاهری متهم از حیث سلامت یا وجود آثار ضرب و جرح،‌ بی‌حالی،‌ بدحالی ، خستگی شدید توسط بازجویان و… در زمان تحقیق از متهم تا حضور وی نزد قاضی الزامی است. آنچه از این قانونگذاری حاصل می‌گردد این است که ببیند متهم از نظر جسمی و روحی توان این را دارد که ۲۴ ساعت تحت‌نظر باشد یا اینکه ممکن است فرد نیاز به کمک فوری داشته باشد. زیرا به طور مثال؛ اگر شخص تحت‌نظر به علت ترک اعتیاد نیاز به داروهای خاص داشته باشد برای رهایی از سوالات پلیس و دست‌یابی ‌به این داروها، به تمام سوالات پاسخ مثبت داده و شرایطی را برایش ایجاد می‌شود که باعث تضییع حقوق وی خواهد شد و در نتیجه با معاینه اولیه، اقدامات درمانی به‌عمل خواهد آمد و از تضییع حقوق وی و ایجاد فشار به وی خودداری می‌شود و از طرفی دیگر زمینه را برای سوء‌استفاده احتمالی پلیس و ضابطین از طریق اذیت و آزار متهم مسدود می‌کند. در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ با توجه به عدم پیش‌بینی تمدید مدت تحت‌نظر درباره الزام به معاینه پزشکی یا انجام معاینه در زمان‌های تحت‌نظر در اماکن پلیس بیش از ۲۴ ساعت ساکت است و ‌به این موضوع صرفاً به صورت یک حق اختیاری برای فرد در ابتدای تحت‌نظر اشاره نموده است.

 

این حق در ماده ۳-۶۳ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه آمده است: «هر شخص تحت‌نظر می‌تواند به درخواست خود،‌ توسط یک پزشک منتخب دادستان جمهوری یا پلیس افسر قضایی مورد معاینه قرار گیرد… در هر زمان دادستان یا افسر پلیس قضایی می‌تواند راساً یک پزشک برای معاینه شخص انتخاب کند.»

 

قانون‌گذار فرانسوی در کنار اعطای حق مذکور به شخص تحت ‌نظر ، به دادستان جمهوری(شهرستان) یا افسر پلیس قضایی نیز این اختیار را داده که در هر زمان نسبت به تعیین پزشک و معاینه شخص تحت‌نظر اقدام نماید.

 

مدت نگهداری متناسب با شدت جرم ارتکابی قابل افزایش است.^[۵۸] زمانی که مدت نگهداری تمدید می‌گردد قانون‌گذار فرانسوی، اقدام به معاینه پزشکی را برخلاف حق اختیاری قبلی، به الزامی قانونی تبدیل نموده است. در این زمینه طبق ماده ۸۸-۷۰۶ آیین دادرسی کیفری فرانسه: «زمانی که تمدید نخست مورد تصمیم قرار می‌گیرد، شخص تحت‌نظر توسط پزشک منتخب دادستان شهرستان، بازپرس یا افسر پلیس قضایی، معاینه می‌شود.» و همچنین در ادامه ماده آمده است: «… پزشک اقدام به صدور گواهی پزشکی‌ای می‌کند که بر اساس آن او باید به طور ویژه درباره توانایی شخص برای تحت‌نظر قرار گرفتن اظهارنظر نماید.» در واقع این ماده اشاره ‌به این مطلب دارد که باید دید متهم از نظر جسمی و روحی توان این را دارد که ۲۴ ساعت تحت‌نظر باشد یا اینکه ممکن است نیاز به مساعدت فوری داشته باشد.

 

اما امروزه با توجه به پیشرفت سلاح های موجود و دقیق شدن آن ها می توان تا حدودی اهداف غیر نظامی و نظامی را تفکیک کرد و مورد حمله قرار داد و در این صورت نیازی به استفاده از حملات کورکورانه و ممنوعیت های حاصل از آن باقی نمی ماند.^[۲۰۴]

 

۳)بررسی قواعد حاکم مناطق پرواز ممنوع در جنگ های هوایی

 

در اینجا خالی از فایده نیست که به بررسی مناطق پرواز ممنوع در زمان جنگ های هوایی پرداخته شود.در ارتباط با نیروهای متخاصم در حوزه هوایی،قوانین سال ۱۹۲۳ لاهه می‌گوید که یک فرمانده جنگجو ممکن است عبور هواپیماهای بی طرف را از ناحیه نزدیک به محل درگیری ممنوع کند،پیشنویس کنوانسیون تنظیم شده در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۳۹ می‌گوید که هواپیماهای دول بی طرف باید نسبت به نزدیک شدن به مناطق جنگی هشدار دریافت کنند^[۲۰۵]

 

اجرای این ممنوعیت ها به توافق دو طرف نیروهای متخاصم بستگی دارد که می‌توانند الزامات بیشتری را نیز به آن بیفزایند و و محدودیت های زیادتری نیز وضع کنند پروتکل الحاقی ۱۹۷۷ به کنوانسیون ژنو در ارتباط با نواحی فاقد دفاع و نواحی نظامی زدایی شده مباحثی را مطرح ‌کرده‌است،در حالی که نواحی فاقد دفاع با بیانیه یک‌طرفه یکی از طرفین درگیر مشخص می شود نواحی فاقد نیروی نظامی باید بر اساس معاهدات دوطرفه مشخص شوند،مواد۵۹^[۲۰۶] و ماده۶۰^[۲۰۷] پروتکل اول الحاقی است که به مناطق بی دفاع و مناطق غیرنظامی پرداخته است

 

اما مناطق پرواز ممنوع یکی از چالش برانگیز ترین عملکردها در قبال جنگ افزار های معاصر است،این مناطق اخیراًً به صورت نواحی استثنایی مشخص شده اند که استفاده از حریم هوایی برای برخی از دولت ها در هر نوع پروازی از مناطق ممنوعه است مگر برای کسانی که مجوز دارند.

 

در سال۱۹۲۲ در طول دومین جنگ در یوگسلاوی یک ناحیه استثنایی پروازی در بوسنی هرزگوین توسط سازمان ملل ایجاد شد و کشور های این منطقه آن را پذیرفتند^[۲۰۸]

 

فراتر از فعالیت های سازمان ملل نواحی پرواز ممنوع در نتیجه عمل یک‌جانبه یکی از قدرت ها یا بیش از یک قدرت علیه یک کشور اعمال می شود.در سال‌های اخیر در زمان جنگ عراق برخی نیرو های ائتلاف^[۲۰۹]دو منطقه پروازممنوع ایجادکردند که منطقه شمالی در ژوئن ۱۹۹وضع شد و تمام پروازهای نظامی عراق در بالای مدار ۳۶درجه ممنوع شد و در منطقه جنوبی درآگوست۱۹۹۲وضع شد و پرواز در مناطق زیرمدار ۳۲ درجه ممنوع گردید با اتخاذ این اقدامات عراق از حق حاکمیت خود برای استفاده از حریم هوایی کشور خود ممنوع شد.به منظور توجیح منطقه پرواز ممنوع در عراق ایالات متحده و بریتانیا به دو قطعنامه مشهور شورای امنیت اشاره کردند طبق قطعنامه۶۷۸ که پس ازآتش بس در عراق به تصویب رسیبد و قطعنامه ۶۸۸ که طی آن برنامه ریزی هایی برای کاهش مشکلات جمعیت غیر نظامی در عراق در قالب برنامه های بشر دوستانه به اجرا در آمد، که در واقع هیچکدام از آن ها صراحتاً و نه به صورت ضمنی امکام ایجاد منطقه پرواز ممنوع رابه وجود نیاوردند قطعنامه اول با جزییات بیشتری تدوین شده بود و قطعنامه ،منعکس کننده محدودیت هایی بر حق حاکمیت عراق در حریم هوایی خویشت بود و در قطعنامه دوم برای تمامی اعضای سازمان ملل که قصد داشتند تلاش های بشردوستانه برای رفع مشکلات مردم عراق انجام دهند که البته کشور های ثالثی از

 

جمله چین و روسیه اعلام مناطق پرواز ممنوع رازیر پا گذاشتن حق حاکمیت عراق دانسته وآن را محکوم کردند^[۲۱۰]بدیهی است که در زمان صلح هر گونه نفوذ غیر مجاز هواپیماهای نظامی خارجی به حریم هوایی یک کشور متناظر با نقص حق حاکمیت منطقه ای است و باعث می شود که هواپیمادرمعرض اقدامات دفاعی شامل حمله و ساقط شدن قرارگیرد.با این وجود پس از سقوط هواپیمای کره ای در سال ۱۹۸۳ توسط هواپیمای نظامی ورشو در ناحیه جزیره ساخالین هیئتIKao قانونی را در قالب ماده۳ تصویب کردند مبنی بر اینکه کشور ها نباید علیه هواپیماهای غیر نظامی در حال پرواز ،از نیروی نظامی استفاده کنند و تحت هیچ شرایطی نباید امنیت وجان مسافران سوار بر هواپیما را به خطر بیاندازند.در زمان جنگ تمام هواپیماهای نظامی دول متخاصم اهداف قانونی نظامی محسوب می‌شوند.‌بنابرین‏ از طرف دول متخاصم نواحی پرواز ممنوع متناظر با محدودیت های وضع شده حق آن ها برای حمله به هواپیماهای خارج از منطقه را ضایع نمی کند و در هر موردی اصول پایه ایی قوانین بشردوستانه بین‌المللی قابل اعمال هستند.امروزه دولت ها به جای به وجود آوردن نواحی بدون در گیری در برخی مناطق در پی آن هستند که استفاده از نیروی نظامی را به مواردی محدود کنند که ضرورت نظامی و اصول تناسب ایجاب می‌کند،مسایل مختلف در این رابطه زمانی بروز می‌کند که بخواهیم وضعیت هواپیماهای غیر نظامی و هواپیماهای بی طرف را در نظر بگیریم مقررات کنوانسیون ۱۹۲۳ ^[۲۱۱]لاهه اعلام می‌کند که هواپیماهای غیر نظامی دول متخاصم چه خصوصی و چه دولتی که در سر حدات مرزهای خود پرواز می‌کنند اهداف مجاز نظامی نمی باشند.بر اساس قوانین لاهه هواپیماهای دول بی طرف که از مناطق ممنوع دول متخاصم پرواز نمی کنند نیز نباید مورد حمله قرار گیرند.هنگامی که این هواپیماها در محدوده دول متخاصم پرواز کرده باشد به آن ها هشدار داده می شود که به هواپیماهای نظامی نزدیک می‌شوند این هواپیماها باید در نزدیک ترین فرودگاه فرود بیایند و در صورت عدم دست زدن به چنین اقدامی مورد حمله قرار می گیرند.^[۲۱۲]

 

یک دولت بی طرف نباید وارد محدوده هواپیمایی نظامی دولت های متخاصم شود در سال ۱۹۸۸ پرواز ۶۵۵ خطوط هوایی مسافربری ایران توسط موشک ضدهوایی یک ناو هواپیمابر آمریکایی به اسم USSوینسنس مورد حمله قرار گرفت و ۲۹۰ قربانی بر جای گذاشت بر اساس گذارش آمریکا هواپیمای مسافربری ایران به اشتباه به عنوان یک جت نظامی مهاجم شناسایی شده بود که برای پشتیبانی از قایق های ایران فرستاده شده بود،کاپیتان وینسنس اینطور قضاوت کرده بود که اطلاعات موجود نشان می‌دهد که اقدامات علیه هواپیما بر اساس شواهد و قراین کاملاً مجاز بوده است.صرف نظر از تحقیقاتی که به نتیجه گیری مخالف آنچه گفته شده بود منتج شد که فرمانده دست به اقدامات خودسرانه زده و مراقبت ها و قواعد لازم را رعایت نکرده بود و این اقدام بر اساس اصول لزوم اقدام نظامی و اصول تناسب توجیح ناپذیر است و این فرمانده آمریکایی اصول بشردوستانه را در قبال هواپیمای غیر نظامی رعایت نکرده بود که منجر به محکومیت دولت آمریکا در این زمینه شد.‌بنابرین‏ مناطق پرواز ممنوع چه باتوافق دول متخاصم ایجاد شود، چه از سوی یک قدرت یا ازسوی سازمان ملل متحد ایجاد شود باید به کشورها اعلام و زمان و محدوده آن را مشخص کنند در این صورت اگر هواپیمای کشوری با علم به ایجاد این مناطق وارد این محدوده شود هدف نظامی قانونی تلقی می شود.

 

مبحث دوم : بی طرفی و جنایت جنگی در جنگ های هوایی

 

گفتار اول:بیطرفی در جنگ هوایی

 

الف)مفهوم بی طرفی در جنگ های هوایی

 

غالباً هر کشوری به هنگامی که در مقابل یک درگیری مسلحانه قرار می‌گیرد باید میان شرکت یا عدم شرکت در آن درگیری، یعنی میان جنگ و بی طرفی یکی راانتخاب کند. هیچ کشوری نمی تواند در زمان حمله متخاصم باشد و حمله کند و هنگامی که به او حمله می شود مدعی بی طرفی شود.^[۲۱۳]

 

پیوت و جنین^[۳۵] در سال ۲۰۰۵ به بررسی کیفیت حسابرسی و مدیریت سود در فرانسه پرداختند. آن ها با ۲۵۵ مشاهده شرکت/سال در سال های ۱۹۹۹-۲۰۰۲ مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که شرکت هایی که توسط ۵ مؤسسه‌ حسابرسی بزرگ حسابرسی می‌شوند با مدیریت سود کمتری مواجه نیستند و در واقع تفاوت های کیفیت حسابرسی ۵ مؤسسه‌ حسابرسی بزرگ تاثیری بر عدم مدیریت سود ندارد.

 

باود و ویلکینز^[۳۶] در سال ۲۰۰۴ اثرات اندازه مؤسسه‌ حسابرسی را بر کیفیت حسابرسی در بازار بلژیک به آزمون گذاشتند. نتایج تحقیقات ایشان نشان داد که رابطه معنا داری بین اندازه مؤسسه‌ حسابرسی و کیفیت حسابرسی وجود ندارد.

 

کاتاناک و واکر(۱۹۹۹) مدلی معرفی کردند که نشان می‌دهد کیفیت حسابرسی تابع دو عامل مرتبط با عملکرد حسابرسی است. این عوامل عبارتند از:

 

توانایی‌های حسابرس ( از جمله دانش، تجربه، قدرت تطبیق و کارایی فنی) و اجرای حرفه ای ( از جمله استقلال، عینیت، مراقبت حرفه ای، تضاد منافع و قضاوت).

 

کیم و همکاران ^[۳۷](۲۰۰۳) نشان داده‌اند که تفاوت اثر بخشی مؤسسات حسابرسی بزرگ با مؤسسات حسابرسی کوچک از تضاد بین انگیزه مدیران شرکت ها و حسابرسان در گزارشگری نشأت می‌گیرد. هنگامی مدیران انگیزه کافی برای افزایش میزان سود از طریق استفاده از روش های حسابداری افزاینده سود دارند، حفظ بی طرفی حسابرسان، به بروز تضاد بین مدیران و حسابرسان منجر می شود. آن ها دریافتند مؤسسات حسابرسی بزرگ در پیشگیری از دستکاری سود، اثر بخشی بیشتری از مؤسسات کوچک(با فرض وجود تضاد بین مدیریت و حسابرسان) دارند.

 

لام و چانگ^[۳۸] (۱۹۹۴) دریافتند که به طور کلی مؤسسات حسابرسی بزرگ لزوماً کیفیت حسابرسی بهتری از مؤسسات حسابرسی کوچک ارائه نمی دهند.

 

لوئیس هنوک^[۳۹] در سال ۲۰۰۵ در پژوهش خود به بررسی رابطه بین کیفیت خدمات مؤسسه‌ حسابرسی و اندازه حسابرس پرداخت و پی برد مؤسسات حسابرسی بزرگ همیشه خدمات بهتری نسبت به مؤسسات کوچک تر ارائه نمی دهند.

 

دلتاس و دوگار^[۴۰] (۲۰۰۴) در پژوهش های خود ‌به این نتیجه رسیدند، هر چه تنوع محصولات حسابرسی کمتر باشد کیفیت حسابرسی صورت های مالی بالاتر است.

 

چانتائو و همکاران ^[۴۱](۲۰۰۷) در پژوهش خود به تحلیل شناخت (درک) بازار سهام از کیفیت حسابرسی میان تعدادی از مؤسسات حسابرسی کوچک در بازار حسابرسی چین پرداختند. این پژوهشگراندریافتند رابطه مثبت بین اندازه مؤسسه‌ حسابرسی و درک سرمایه گذار از کیفیت سودآوری وجود دارد. نتایج پژوهش چانتائو و همکاران نشان داد، اندازه های مختلف مؤسسات حسابرسی روی کیفیت حسابرسی تاثیرگذار است.

 

لینوکس^[۴۲] در سال ۱۹۹۹ نشان داد که مؤسسه‌ های حسابرسی بزرگ نسبت به مؤسسه‌ های حسابرسی کوچک انگیزه بیشتری برای صدور گزارش صادقانه دارند. تحقیقات وی نشان می‌دهد که هر چه میزان منافع مالی در واحدهای مورد حسابرسی بیشتر باشد، استقلال حسابرسان نیز اهمیت بیشتری می‌یابد.

 

دیویدسون و نئو^[۴۳] در سال ۱۹۹۳ بر اساس داده هایی از بازارهای کانادا متوجه شدن که صاحبکاران حسابرسان صاحب نام در مقایسه با صاحب کارانی که از چنین حسابرسانی برخوردار نیستند، اشتباهات پیش‌بینی مدیریت بیشتری دارند.

 

فارگر^[۴۴] و همکاران در سال ۲۰۰۱ با بهره گرفتن از نمونه ای شامل ۷۹۶ مشاهده از ۲۰ کشور مختلف طی سال ۱۹۹۴، به بررسی تقاضا برای شهرت مؤسسات حسابرسی در بازارهای بین‌المللی پرداختند. نتایج حاصل از بررسی رابطه متغیرهای اندازه شرکت، اهرم مالی، ویژگی های افشا، تولید ناخالص داخلی و لگاریتم طبیعی حق الزحمه حسابرسی با انتخاب ۶ حسابرس بزرگ بیانگر این بود که ویژگی های افشا،تنها عوامل انتخاب مؤسسات حسابرسی بزرگ هستند.

 

جدول شماره(۲-۲): خلاصه ای از پیشینه های خارجی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف نام محقق نتایج تحقیق ۱ کار جالانین (۲۰۱۰) حسابرسان چهار مؤسسه‌ حسابرسی بزرگ و حسابرسی های مشترک با بیش از یک حسابرس مسئول با کاهش هزینه بدهی ارتباط دارند. ۲ چن و همکاران (۲۰۱۰) کیفیت حسابرسی بالاتر، باعث می شود هزینه سرمایه در شرکت های غیردولتی نسبت به شرکت های دولتی کاهش معناداری داشته باشد. ۳ فروناندو و همکاران (۲۰۰۸) دریافتند که سه ویژگی اندازه مؤسسه‌ حسابرسی، تخصص حسابرس در یک صنعت و دوره تصدی حسابرس با هزینه رابطه منفی دارد. ۴ احمد و همکاران (۲۰۰۸) شرکت هایی که حسابرسان مؤسسات بزرگ حسابرسی را در یک صنعت تخصص دارند، استخدام می‌کنند، هزینه سرمایه کمتری نسبت به شرکت هایی که این گونه حسابرسان استفاده نمی کنند دارند. ۴ احمد و همکاران (۲۰۰۸) شرکت هایی که حسابرسان مؤسسات بزرگ حسابرسی را در یک صنعت تخصص دارند، استخدام می‌کنند، هزینه سرمایه کمتری نسبت به شرکت هایی که این گونه حسابرسان استفاده نمی کنند دارند. ۵ فرانسیس و یو (۲۰۰۹) مؤسسات بزرگتر به دلیل در اختیار داشتن پرسنل با تجربه^[۴۵]، دارای صلاحیت بیشتری در کشف تحریفات با اهمیت می دانند. ۶ چوی و همکاران

 

(۲۰۰۸)

اندازه مؤسسه‌ حسابرسی، رابطه مثبت معنا داری با کیفیت حسابرسی و حق الزحمه حسابرس دارد ۷ لی و همکاران (۲۰۰۸) وجود رابطه بین اندازه مؤسسه‌ حسابرسی و کیفیت حسابرسی را به اثبات رساندند. ۸ کمران و همکاران (۲۰۰۸) ایشان ‌به این نتیجه رسیدند که در محیطی با تغییر اجباری حسابرسان، تغییر اختیاری ایشان بر کیفیت حسابرسی تاثیر مثبت گذارده، ولی تغییر اجباری حسابرسان، تاثیر منفی بر کیفیت حسابرسی داشته است. ۹ کمران و همکاران(۲۰۰۸) با گذشت زمان و افزایش مدت تصدی حسابرس، کیفیت حسابرسی افزایش می‌یابد.

۲-۹-۲-پیشینهداخلی:

 

نونهال نهر و همکاران(۱۳۸۹)رابطه بین کیفیت حسابرسی و قابلیت اتکای اقلام تعهدی را مورد بررسی قرار دادند. تنایج پژوهش آنان نشان داد که شرکت های حسابرسی شده توسط حسابرسان با کیفیت بالا دارای ضریب پایداری اقلام تعهدی بیشتری بوده و در نتیجه، قابلیت اتکای اقلام تعهدی بالایی دارند.

 

بولو و همکاران (۱۳۸۹)، تاثیر تغییر حسابرس مستقل را بر شفافیت اطلاعاتی شرکت های پذیرفته شده در بورس مورد بررسی قرار دادند در این راستا تاثیر تغییر حسابرس مستقل بر رتبه شفافیت اطلاعاتی شرکت ها و تعدیلات سنواتی مورد آزمون قرار گرفت نتایج نشان داد که تغییر حسابرس مستقل بر شفافیت اطلاعاتی شرکت ها تاثیزی ندارد.

 

رحمانی و فلاح نژاد(۱۳۸۹)، رابطه کیفیت اقلام تعهدی با هزینه سرمایه سهام عادی را بررسی کردند. نتایج گویای وجود رابطه ی معنا دار بین کیفیت اقلام تعهدی و هزینه سرمایه سهام عادی است. نتایج نشان داد که بین جزء غیر اختیاری اقلام تعهدی و هزینه سرمایه سهام عادی، نسبت به جزء اختیاری آن رابطه قوی تری وجود دارد.